Wat zijn primaire reflexen?
Primaire reflexen zijn automatische bewegingen die we maken zonder erover na te denken. Ze worden aangestuurd door de hersenstam, het oudste deel van onze hersenen. Deze reflexen zijn superbelangrijk voor de overleving en bescherming van een baby en spelen een grote rol in de ontwikkeling. Ze ontstaan al in de buik van de moeder en blijven na de geboorte nog een tijdje actief. Deze reflexen helpen een pasgeboren baby, die totaal afhankelijk is van anderen, om zich stap voor stap te ontwikkelen tot een kind dat klaar is om de wereld te ontdekken.
Hoe werken primaire reflexen?
Primaire reflexen zijn eigenlijk de eerste bouwstenen voor de ontwikkeling van een kind. Ze helpen bij het leren bewegen, denken en omgaan met emoties. Elke reflex heeft een doel en helpt bij een bepaalde fase van de groei, zowel lichamelijk als emotioneel en sociaal. Reflexen ontstaan door de samenwerking van zintuigen (zoals voelen of horen) en beweging. Dit zorgt ervoor dat de hersenen nieuwe verbindingen maken, waardoor een kind steeds beter kan bewegen, leren, en zijn of haar emoties kan verwerken.
Een paar voorbeelden van primaire reflexen zijn:
- Zuigreflex: Als een baby iets in zijn mond krijgt, begint hij automatisch te zuigen. Dit is essentieel voor voeding.
- Moro-reflex (schrikreflex): Bij een plotseling geluid of beweging spreidt een baby zijn armpjes en benen. Dit helpt om te reageren op gevaar.
- Grijpreflex: Wanneer je een vinger in de hand van een baby legt, grijpt hij die automatisch vast. Dit is een overlevingsreflex.
Wanneer deze reflexen hun werk hebben gedaan, moeten ze geïntegreerd raken, zodat het kind niet meer automatisch reageert, maar bewuste bewegingen kan maken. Ze verdwijnen niet echt, maar worden als het ware opgeslagen in de hersenstam om later, in situaties van gevaar of nood, weer tevoorschijn te komen. Dit proces heet reflexintegratie.
Waarom is het belangrijk dat reflexen integreren?
Het is belangrijk dat reflexen goed integreren, want ze zorgen ervoor dat het brein steeds verder kan groeien en dat er sterke verbindingen worden gemaakt. Als dit proces goed verloopt, kan een kind beter bewegen, leren, concentreren en met emoties omgaan. Als een reflex niet goed ‘uitdooft’, kan dat het kind blijven hinderen in zijn ontwikkeling.
Een goed voorbeeld hiervan is de Moro-reflex, ook wel de schrikreflex genoemd.
Eva, een meisje van 7 jaar, schrikt snel van plotselinge geluiden in de klas. Dit komt doordat haar Moro-reflex niet goed geïntegreerd is. Ze voelt zich snel overweldigd, vooral wanneer het rumoerig is in de klas. Dit zorgt ervoor dat ze moeite heeft om zich te concentreren en vaak afgeleid is. Haar lichaam staat constant ‘in de waakstand’, wat leidt tot vermoeidheid en frustratie.
Nog een voorbeeld is de Asymmetrische Tonische Nekreflex (ATNR). Deze reflex kan problemen veroorzaken met fijne motoriek.
Tim, 9 jaar, heeft moeite met schrijven. Zijn handschrift is slordig, en hij raakt snel gefrustreerd. Dit komt doordat zijn ATNR-reflex niet goed geïntegreerd is. Wanneer hij schrijft, draait zijn hoofd automatisch mee met de bewegingen van zijn schrijfhand, wat zijn controle over het schrijven bemoeilijkt. Dit kan niet alleen invloed hebben op zijn schoolwerk, maar ook op andere activiteiten zoals sport.
Wat gebeurt er als reflexen niet goed integreren? Als reflexen niet goed integreren, kunnen ze het kind hinderen in de verdere ontwikkeling en het dagelijks functioneren. Actieve reflexen kunnen zorgen voor allerlei uitdagingen, zoals concentratieproblemen, angstgevoelens, of motorische problemen.
Een ander voorbeeld is de Spinale Galant-reflex, die vaak leidt tot onrustig gedrag.
Lars, 6 jaar, wiebelt constant op zijn stoel en lijkt nooit stil te kunnen zitten. Dit komt door een niet-geïntegreerde Spinale Galant-reflex, die zijn rug erg gevoelig maakt voor aanraking. Hierdoor voelt hij een constante drang om te bewegen, wat zijn concentratievermogen vermindert en voor onrust zorgt in de klas.
Voor wie is reflexintegratie belangrijk? Reflexintegratie kan kinderen (en zelfs volwassenen) helpen die vastlopen door niet-geïntegreerde reflexen. Door middel van zachte, specifieke oefeningen kunnen we de reflexen alsnog goed laten integreren. Dit helpt om meer rust, balans en stabiliteit te vinden, zowel lichamelijk als emotioneel. Denk hierbij aan kinderen die moeite hebben met stilzitten in de klas, snel boos of verdrietig zijn, overprikkeld raken, of onzeker zijn.
Kortom, primaire reflexen vormen de basis van hoe een kind zich ontwikkelt en leert. Ze helpen bij de groei van het brein en het lichaam. Het goed laten integreren van deze reflexen is essentieel voor een kind om zich gezond en gelukkig te kunnen ontwikkelen. Met reflexintegratie kunnen we kinderen ondersteunen bij hun groei, zodat ze zich vrijer en zekerder voelen in hun lijf en hoofd.
